Home De stichting Monumenten Nieuws Verhuur Broerekerk Contact

  • 2012 Koudum - Kerktoren
  • 2012 Jousterp - Windmotor
  • 2012 Hindeloopen - Kerktoren
  • 2013 Werkbezoek Gedeputeerde
  • 2013 Jousterp - Windmotor
  • 2013 Molkwerum - Kerktoren
  • 2013 Pingjum - Klokkenstoel toren
  • 2013 Pingjum - Torenhaan
  • 2014 Vrijwilligersexcursie Workum
  • 2014 Nijland - Torenuurwerk
  • 2014 Indijk - Begraafplaats
  • 2014 Witmarsum - Korenmolen
  • 2014 IJlst - Hervormde kerk
  • 2014 Hindeloopen - Kerktoren
  • 2014 Gaast - Dakruiter
  • 2014 Workum - Overdracht Vuurtoren
  • 2014 Ypecolsga - Klokkenstoel
  • 2014 Bolsward - Broerekerk
  • 2015 Burgwerd - Toren Johanneskerk
  • 2015 Workum - Toren Gertrudis verl
  • 2015 Bolsward - Broerekerk
  • 2015 IJlst - Toren Hervormde kerk
  • 2015 Witmarsum - Lintje voor molena
  • 2015 Witmarsum - Koren- en pelmolen
  • 2015 Workum - Fondsenwerving Vuurto
  • 2015 Hartwerd - Amerikaanse windmot
  • 2015 Workum - Vuurtoren: goed nieuw
  • 2015 Witmarsum - Restauratie Koren-
  • 2015 Witmarsum - Molen De Ondernemi
  • 2016 Vuurtoren - Restauratie binnen
  • 2016 Bolsward Broerekerk - Huurtari
  • 2016 Nijland - Nieuwe vlaggenmast v
  • 2016 Actie glazen dak Broerekerk Bo
  • 2016 Workum Vuurtoren - Start en vo
  • 2016 Excursie vrijwilligers en best
  • 2016 Workum Vuurtoren - Werkbezoek
  • 2016 Workum Vuurtoren - Voortgang i
  • 2016 Koudum - Herstel en schilderbe
  • 2016 Workum Vuurtoren - Asbestsaner
  • 2016 Ferwoude - Dakruiter hervormde
  • 2016 Workum Vuurtoren - Bezoek vert
  • 2016 Ferwoude Dakruiter - Voortgang
  • 2016 Workum Vuurtoren - Alle hens a
  • 2016 Koudum - Opknapbeurt buitenkan
  • 2016 Workum Vuurtoren - De laatst
  • 2016 Ferwoude - Afronding restaurat
  • 2016 Workum - Vuurtoren en Omrop Fr
  • 2016 Ferwoude - Restauratie dakruit
  • 2016 Workum - Restauratie vuurtoren
  • 2016 Workum - Vuurtoren: feestelijk
  • 2017 Broerekerk Bolsward - Actie gl
  • 2017 Sfeervol trouwen in de Broerek
  • 2017 Bolsward - Financiering herste
  • 2017 Parrega - Start groot onderhou
  • 2017 Excursie 15 juli - Vrijwillige
  • 2017 Parrega - Groot onderhoud ker
  • 2017 Bolsward - Broerekerk: Herstel
  • 2017 Parrega - Groot onderhoud kerk
  • 2017 Molenaarsambacht Werelderfgoe
  • 2018 Natte tijden - Droge voeten.
  • 2018 Op de rol voor 2018
  • 2018 Bolsward: Archeologie op het
  • 2018 Zaterdag 21 april - Friese Mo
  • 2018 Zaterdag 12 mei - Nationale M
  • 2018 - 12 Mei Nationale Molendag op
  • 2018 18 mei - Kletterdei in de Fri
  • 2018 De Vleermuis van Bolsward spu
  • 2018 Vrijwilligersexcursie 7 juli
  • 2018 Hartwerd Windmotor: Wiekenrad
  • 2018 Werkbezoek wethouder Stella v
  • 2018 Toren Workum - Start restaura
  • 2018 IJlst - torenhaan Mauritius k
  • 2018 Jousterp Windmotor: Likje ver
  • 2018 Warns: Tufstenen toren Johann
  • 2018 Hartwerd Windmotor: Windrad e
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Geluidwe
  • 2019 Workum Toren Gertrudis: Resta
  • 2019 Warns: Toren Johannes de Dope
  • 2019 Warns: Toren Johannes de Dope
  • 2019 Nijland Kerktoren: Reparaties
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Concert
  • 2019 Reisgids Watersteden en Broer
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Geluidwe
  • 2019 Jaarlijkse excursie vrijwilli
  • 2019 Workum Toren Gertrudiskerk: P
  • 2019 Witmarsum - De Onderneming: O
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Herstel
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Wereldli
  • 2020 IJlst Toren Mauritius: Activit
  • 2020 Beleidsplan 2020-2024
  • 2020 Bolsward Broerekerk: Bevrijdin
  • 2020 IJlst: Hoogwerker bij de Mauri
  • 2020 IJlst Klokken Mauritius luiden
  • 2020 IJlst: De Mauritius in de pers
  • 2020 Skarl Klokkenstoel: Restaurati
  • 2020 Iens en Easterwierrum: Kerktor
  • 2020 Workum: Klokken Toren Gertrudi
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Projec
  • 2020 Bolsward Broerekerk: Bevrijdi
  • 2020 Skarl Start restauratie klokk
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Geart
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Klok
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Na 33
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Omrop
  • 2020 Gauw Kerktoren - Dakgoot tege
  • 2020 Bolsward - Buitgemaakte Balke
  • 2020 Hindeloopen - Excursie Vrijw
  • 2020 Ypecolsga - Klokkenstoel onde
  • 2020 Skarl - Restauratie klokkenst
  • 2020 Workum - Klok Geartrui uit ha
  • 2020 Witmarsum - Beschuit met Roze
  • 2020 Klokkenstoel Skarl - Geduldig
  • 2020 Workum moet nog even op Geart
  • 2020 Reid de Jong - bewoner van It
  • 2021 Bolsward - Kleurrijk glas-in-
  • 2021 Bolsward - Informatiepanelen B
  • 2021 Bijzonder gezelschap voor de
  • 2021 Nationale Molendag op 8 en 9
  • 2021 Pingjum - Twee nieuwe ladders
  • 2021 IJlst - Drylster Kypmantsje e
  • 2021 Ypecolsga - Afronding restaur
  • 2021 Skarl - Afronding restauratie
  • 2021 Workum - Kunst- en vliegwerk
  • 2021 Smallebrugge - Verfbeurt voor
  • 2021 Bolsward – Kleurrijk koorra
  • 2021 Workum - Klok Geartrui veilig
  • 2021 Aanbieding Jubileummagazine 2
  • 2021 Workum - CdK Arno Brok laat k
  • 2021 Tussendoortjes Broerekerk Bol
  • 2021 Zonovergoten vrijwilligersexc
  • 2021 Afscheid van twee bestuursled
  • 2021 Witmarsum - Onderhoudsbeurt k
  • 2021 Roel Sluiter nieuwe voorzitte
  • 2022 Parrega - Klok uit toren getak
  • 2022 Toren Parrega - Kapotte pannen
  • 2022 Vrijwilliger Gosse de Jong ge
  • 2022 Hindeloopen – Werkzaamheden
  • 2022 Broerekerk Bolsward - Project
  • 2022 Klok toren Parrega tijdelijk
  • 2022 Ferwoude - Onderhoudsbeurt vo
  • 2022 Pingjum - Toren Victoriustsjer
  • 2022 Witmarsum - Molen De Ondernemi
  • 2022 Bolsward - Evensong in de Bro
  • 2022 Werkbezoek wethouder Cultuur
  • 2022 Koudum - Schilderwerk Toren n
  • 2022 Toren Parrega - Nieuwe kroon
  • 2022 Witmarsum - Klein onderhoud m
  • 2022 Toren Parrega - Restauratie e
  • 2022 Iens - Restauratie toren
  • 2022 Toren Parrega – Klok Johann
  • 2022 Toren Parrega – Klokken wee
  • 2022 Vrijwilligersexcursie Harlinge
  • 2023 Iens - Restauratie toren afger
  • 2023 IJlster Salvatorklok wordt ger
  • 2023 Nieuw logo voor Prins Bernhar
  • 2023 Molen Witmarsum - Het lekkers
  • 2023 Folsgare - Nieuwe vlaggenmast
  • 2023 Bedankje inwoners Folsgare
  • 2023 Gaast – Verfbeurt dakruiter
  • 2023 Nijland - Herstel leibedekking
  • 2023 Hartwerd – Schilderbeurt Ame
  • 2023 IJlst - Schilderwerk toren
  • 2023 Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed
  • 2023 IJlst – Restauratie Salvator
  • 2023 Bolsward en Mondriaan - Tentoo
  • 2023 IJlst – Salvatorklok terug i
  • 2023 Witmarsum - Schilderwerk De On
  • 2023 Indijk - Helmdakje klokkenstoe
  • 2023 IJlst – Salvatorklok officie
  • 2023 Vrijwilligersuitje door de Sne
  • 2023 IJlst - Afscheid van een bevlo
  • 2023 het Cultuurfonds - de nieuwe n
  • 2023 Workum Toren Gertrudis - Schad
  • 2024 Workum - Toren Gertrudis: Scha
  • 2024 Workum – Toren Gertrudis: Pr
  • 2024 Warns - Herstel klokkenstoel J
  • 2024 Bolsward Broerekerk – Herste
  • 2024 Begroting 2024
  • 2024 Januariwintertje in Witmarsum
  • 2024 Bolsward - Beeld Stille Strijd
  • 2024 - Wijzerplaat kerktoren Gauw w
  • 2024 Workum – Restauratie glas-in
  • 2024 Workum - Restauratie glas-in-l
  • 2024 Koolzaad en Klokkenstoelen
  • 2024 Jaarverslag 2023
  • 2024 Workum – Restauratie glas-in
  • 2024 Broerekerk Bolsward: gastvrije
  • 2024 Zomereditie Nieuwsbrief Cultur
  • 2024 Gauw - Torenhaan teruggezet, k
  • 2024 Tsjerkepaad Fryslân van 6 jul
  • Open Monumentendag - Weekend 14 en
  • 2019 Warns: Toren Johannes de Doperkerk: Klokken gerestaureerd


    Medio december vorig jaar heeft u kunnen lezen dat de restauratie van de toren was afgerond, maar dat de klokken nog moesten worden gerestaureerd resp. aangepast aan de wijze van luiden: vliegend in plaats van vallend en hangend aan een rechte as in plaats van aan een krukas.

    Vorige maand (mei) zijn de klokken weer op hun vertrouwde plek teruggehangen. Dankzij het vliegend luiden klinken de Warnser klokken nu melodieuzer en muzikaler.

    Vallend en vliegend luiden
    Bij vallend luiden (de vorige situatie bij beide klokken van Warns) hangt de klok aan een zogeheten krukas en wordt ze geluid met vallende klepel. Eenvoudig gezegd houdt dit in dat de klepel bij het luiden met grote kracht tegen de slagwand van de klok aan valt/slaat. Op den duur kan dit leiden tot scheurvorming in de klok. Dit was het geval bij de grote klok van Warns.

    Bij vliegend luiden valt of slaat de klepel tijdens het luiden niet met kracht tegen de klokkenwand maar versnelt hij als het ware enigszins met de beweging van de klok mee waardoor hij in de vlucht tegen de slagwand slaat. Er komen minder krachten op de klokkenwand te staan én de contacttijd tussen klepel en wand is langer waardoor er een meer open en rijkere klank ontstaat – voor het oor melodieuzer en muzikaler. Bij vliegend luiden hangt de klok aan een rechte luidas.

    Rechte luidas en vliegende klepel
    Bij deze -voor de Nederlandse klokken historisch juiste- ophanging hangt het hele gewicht van de klok onder het draaipunt van de rechte as waaraan de klok hangt. De klok draait tot de hoogte van de as en de klepel vliegt tegen de slagrand aan de bovenkant wat resulteert in maximale klankrijkdom en een lage belasting voor de luidklok zelf.

    Gekrukte luidas en vallende klepel
    Vóór de klokkenvordering tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1943, hingen nagenoeg alle klokken aan een rechte as. Bij het terughangen van de teruggekeerde klokken is op grote schaal gekozen voor een constructie met krukas – onder andere omdat deze constructie het luiden lichter maakt. Een groot nadeel van deze constructie is de verdeling van het klokgewicht tijdens het luiden: 2/3 klokgewicht onder het draaipunt en 1/3 boven het draaipunt. Door deze gewichtsverdeling fungeert het gedeelte dat zich boven het draaipunt bevindt als een soort contragewicht. Tijdens het luiden kantelt de klok en valt de klepel steeds met kracht tegen de slagrand aan de onderkant van de klok. Deze hoge reactiekrachten kunnen uiteindelijk leiden tot het scheuren van de klok – zoals dat ook het geval was bij de grote klok van Warns.
    Het voordeel van deze constructie mag dan zijn dat er minder kracht nodig is voor het luiden, nadelen zijn de grote kans op forse schade aan de klok en de geringere klankrijkdom.
    Bij de restauratie van historische klokken wordt doorgaans de historische ophanging teruggebracht. Dus van krukas naar rechte as. Zo ook bij de klokken van Warns.

    De werkzaamheden aan de klokken van Warns
    Om u een idee te geven van wat een restauratie aan historische klokken zoal in kan houden, vindt u hieronder een overzicht van de recent uitgevoerde werkzaamheden aan de klokken van Warns. De restauratie is uitgevoerd door Klokken- en Kunstgieterij Reiderland – Simon Laudy. 

    Luidklokken algemeen
    - twee nieuwe, juist geproportioneerde hardhouten rechte luidassen
    - nieuwe kroonstroppen in platte uitvoering voor de klokken
    - nieuwe gesmede klepels in de juiste vormgeving en proportie voor het luiden van de klokken met vliegende klepel
    - nieuwe luidwielen in de juiste maatvoering voor het elektrisch luiden met rechte luidassen
    - het schilderen van alle ijzeren onderdelen (zwart)- nieuwe luidapparaten

    Grote luidklok
    - het lassen van de twee scheuren
    - het oplassen van een nieuw te gieten kroonarm
    - het oplassen van de slijtage in de andere enkele kroonarm
    - het herstel van de slagrand door middel van oplassen en het aanbrengen van een nieuw klepeloog en het dichtlassen van de gaten
    - het aanpassen van de uurslaghamer, zowel de slaghamerkop als het herpositioneren voor de nieuwe hoogte waarop zich de slagrand van de klok nu bevindt - en zwart aflakken

    Kleine klok
    Het aanbrengen van een nieuwe klepeloogconstructie met nieuwe bouten en moeren, waarbij de klok een kwartslag is gedraaid zodat de klok weer in haar oorspronkelijke positie onder de luidbalk komt te hangen (met de enkele kroonarmen naar voren en naar achteren). Hiervoor zijn de bestaande doorboringen opnieuw gebruikt.

    Bericht geplaatst op 4 juni 2019





    << Terug




    2017 Stichting tot behoud van monumenten in de gemeente Súdwest-Fryslân - Makke troch Roelof Fopma.nl