2018 Vrijwilligersexcursie 7 juli

Op 7 juli, nét voor het zomerreces, hebben vrijwilligers en bestuur genoten van een
zonovergoten excursie. De middag bood 'twee koekjes van eigen deeg'.

Om half twee werden we op onze eigen koren- en pelmolen ‘De Onderneming’ in Witmarsum ontvangen door molenaar-in-opleiding Christa Bruggenkamp. In de tuin konden we onder het
genot van koffie of thee met door Christa gebakken overheerlijke taart ontspannen uitwisselen over alle activiteiten van het afgelopen jaar.

RONDLEIDING. Na koek en koffie wachtte ons de rondleiding door Christa en molenaar/leermeester Dick Sandberg. Zij wezen ons op alle bijzonderheden én geheimen van de molen. Ons bezoek aan 'De Onderneming' droeg een bijzonder tintje omdat het ambacht van molenaar april dit jaar is toegevoegd aan de wereldwijde lijst van Immaterieel Erfgoed. Een grote eer voor alle molenaars van Nederland en in het bijzonder voor die van onze Onderneming. Op deze plek vermelden we daarom graag nog eens de naam van oud-molenaar Lourens Sierkstra.
Hij was meer dan 60 jaar mûnder op ‘De Onderneming’ en in die hoedanigheid vrijwilliger van onze stichting. Voor zijn grote inzet voor de molen is hij in mei 2015 zeer verdiend met een lintje vereerd.

RESTAURATIES. Met financiële hulp van verschillende overheden, stichtingen en fondsen heeft onze stichting de afgelopen jaren de noodzakelijke onderhouds- en restauratiewerkzaamheden aan de molen kunnen laten uitvoeren.
Zo is in 2014 de stelling vernieuwd en zijn in 2015 kap en wiekenkruis grondig aangepakt. Ook is, met medefinanciering van het Waddenfonds, de buil vervangen – een zeef van fijnmazig gaas waarmee de zemelen uit het meel worden gezeefd. Achter deze buil bevindt zich een kleinere zeef, waarin een onderduiker zich in de Tweede Wereldoorlog heeft schuilgehouden.

Zie voor meer informatie over de Molen van Witmarsum:
de rubrieken Monumenten en Nieuws van deze site.

SCHETTENS

Het tweede ‘koekje van eigen deeg’ was de rondleiding in de Hervormde Kerk van Schettens door Rein Boersma, secretaris van onze stichting en als kerkrentmeester van de PKN-gemeente Schettens-Schraard-Longerhouw nauw betrokken bij de kerk. Hij gaf ons o.a. een mooie inkijk in de vrij recente ontdekking van de grafkelder van de familie Van Aysma.

DE KERK  is gebouwd  in 1865. De toren dateert van 1877. Van de middeleeuwse voorganger is vermoedelijk nog wat muurwerk behouden. Bijzonderheden in de kerk zijn onder meer het Van Oeckelenorgel (1891) en enkele houten tekstborden. Een van de borden toont Mozes met de Tien Geboden. Een ander, dat vermoedelijk laat-18de-eeuws is, roept de lezer op een deugdzaam leven te leiden en de brede weg, die onherroepelijk leidt tot hel en verdoemenis, links te laten liggen.

TOPSTUKKEN. Tot de topstukken van de kerk behoren de rijk gebeeldhouwde hardstenen zerken in vroege renaissancestijl. Ze houden vooral de herinnering levend aan leden van de familie (Van) Osinga. Zoals onderstaande zerk van Sybrand van Osinga (overl. 1623) en zijn tweede vrouw Atke van Aggema (overl. 1619). 

Maar onze bijzondere belangstelling ging uit naar de zerk uit 1639, gemaakt door Jacob Douwes voor Schelte van Aysma (1578-1637) en zijn vrouw Tyempck van Osinga – van wie de datum van overlijden niet bekend is. Schelte en Tyempck woonden ook op Osingastate bij Schettens.
Hierboven een detail van hun grafzerk uit 1739. De legendarische helm van Van Aysma is duidelijk te zien. Ernaast de originele helm vóór restauratie.

Van Aysma was officier bij het Staatse leger. Sinds de bouw van de nieuwe kerktoren in 1877 hangen zijn helm en rapier daarin. De originele helm is onlangs gerestaureerd en heeft een plaatsje gekregen in het Nationaal Militair Museum in Soest. In de vitrine in de kerk is een kopie in 3D-print te bewonderen. Compleet met rood/gele pluim van struisvogelveren.   

GRAFKELDER. Tijdens de restauratie van de kerk in 2016-2017 is er letterlijk en figuurlijk meer zicht gekomen op de grafzerk van Schelte van Aysma. Bij nader onderzoek bleek onder de zerk, die gedeeltelijk onder het verhoogde koor ligt, de grafkelder van de familie Van Aysma te liggen. Met daarin botten en schedels die na gedegen DNA-onderzoek o.a. van Schelte en zijn vrouw Tyemck blijken te zijn.

De grafsteen kan weer ruimschoots worden bewonderd en de stoffelijke resten van de Aysma’s zijn op 23 mei van dit jaar (2018) in nieuwe ‘oude’ houten kisten plechtig en met militaire eer bijgezet in de weer toegankelijk gemaakte grafkelder.

KERKOVERNACHTING
Wie op zijn gemak de kerk wil bekijken, de omgeving van Schettens wil verkennen en daarna rustig wil nagenieten kan zelfs een overnachting in de kerk boeken. Omdat de kerk maar één keer per maand voor de eredienst wordt gebruikt, is besloten om er op passende wijze een ‘bêd en brochje’ in onder te brengen. De gasten kunnen in de torenkamer overnachten en wegdromen naar vervlogen tijden. Meer weten? Ga naar: https://kerkovernachting.nl/    

En tot slot: Skelte heeft heel wat losgemaakt!

 Bijdrage geplaatst op 9 september 2018