Home De stichting Monumenten Nieuws Verhuur Broerekerk Contact

  • 2012 Koudum - Kerktoren
  • 2012 Jousterp - Windmotor
  • 2012 Hindeloopen - Kerktoren
  • 2013 Werkbezoek Gedeputeerde
  • 2013 Jousterp - Windmotor
  • 2013 Molkwerum - Kerktoren
  • 2013 Pingjum - Klokkenstoel toren
  • 2013 Pingjum - Torenhaan
  • 2014 Vrijwilligersexcursie Workum
  • 2014 Nijland - Torenuurwerk
  • 2014 Indijk - Begraafplaats
  • 2014 Witmarsum - Korenmolen
  • 2014 IJlst - Hervormde kerk
  • 2014 Hindeloopen - Kerktoren
  • 2014 Gaast - Dakruiter
  • 2014 Workum - Overdracht Vuurtoren
  • 2014 Ypecolsga - Klokkenstoel
  • 2014 Bolsward - Broerekerk
  • 2015 Burgwerd - Toren Johanneskerk
  • 2015 Workum - Toren Gertrudis verl
  • 2015 Bolsward - Broerekerk
  • 2015 IJlst - Toren Hervormde kerk
  • 2015 Witmarsum - Lintje voor molena
  • 2015 Witmarsum - Koren- en pelmolen
  • 2015 Workum - Fondsenwerving Vuurto
  • 2015 Hartwerd - Amerikaanse windmot
  • 2015 Workum - Vuurtoren: goed nieuw
  • 2015 Witmarsum - Restauratie Koren-
  • 2015 Witmarsum - Molen De Ondernemi
  • 2016 Vuurtoren - Restauratie binnen
  • 2016 Bolsward Broerekerk - Huurtari
  • 2016 Nijland - Nieuwe vlaggenmast v
  • 2016 Actie glazen dak Broerekerk Bo
  • 2016 Workum Vuurtoren - Start en vo
  • 2016 Excursie vrijwilligers en best
  • 2016 Workum Vuurtoren - Werkbezoek
  • 2016 Workum Vuurtoren - Voortgang i
  • 2016 Koudum - Herstel en schilderbe
  • 2016 Workum Vuurtoren - Asbestsaner
  • 2016 Ferwoude - Dakruiter hervormde
  • 2016 Workum Vuurtoren - Bezoek vert
  • 2016 Ferwoude Dakruiter - Voortgang
  • 2016 Workum Vuurtoren - Alle hens a
  • 2016 Koudum - Opknapbeurt buitenkan
  • 2016 Workum Vuurtoren - De laatst
  • 2016 Ferwoude - Afronding restaurat
  • 2016 Workum - Vuurtoren en Omrop Fr
  • 2016 Ferwoude - Restauratie dakruit
  • 2016 Workum - Restauratie vuurtoren
  • 2016 Workum - Vuurtoren: feestelijk
  • 2017 Broerekerk Bolsward - Actie gl
  • 2017 Sfeervol trouwen in de Broerek
  • 2017 Bolsward - Financiering herste
  • 2017 Parrega - Start groot onderhou
  • 2017 Excursie 15 juli - Vrijwillige
  • 2017 Parrega - Groot onderhoud ker
  • 2017 Bolsward - Broerekerk: Herstel
  • 2017 Parrega - Groot onderhoud kerk
  • 2017 Molenaarsambacht Werelderfgoe
  • 2018 Natte tijden - Droge voeten.
  • 2018 Op de rol voor 2018
  • 2018 Bolsward: Archeologie op het
  • 2018 Zaterdag 21 april - Friese Mo
  • 2018 Zaterdag 12 mei - Nationale M
  • 2018 - 12 Mei Nationale Molendag op
  • 2018 18 mei - Kletterdei in de Fri
  • 2018 De Vleermuis van Bolsward spu
  • 2018 Vrijwilligersexcursie 7 juli
  • 2018 Hartwerd Windmotor: Wiekenrad
  • 2018 Werkbezoek wethouder Stella v
  • 2018 Toren Workum - Start restaura
  • 2018 IJlst - torenhaan Mauritius k
  • 2018 Jousterp Windmotor: Likje ver
  • 2018 Warns: Tufstenen toren Johann
  • 2018 Hartwerd Windmotor: Windrad e
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Geluidwe
  • 2019 Workum Toren Gertrudis: Resta
  • 2019 Warns: Toren Johannes de Dope
  • 2019 Warns: Toren Johannes de Dope
  • 2019 Nijland Kerktoren: Reparaties
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Concert
  • 2019 Reisgids Watersteden en Broer
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Geluidwe
  • 2019 Jaarlijkse excursie vrijwilli
  • 2019 Workum Toren Gertrudiskerk: P
  • 2019 Witmarsum - De Onderneming: O
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Herstel
  • 2019 Bolsward Broerekerk: Wereldli
  • 2020 IJlst Toren Mauritius: Activit
  • 2020 Beleidsplan 2020-2024
  • 2020 Bolsward Broerekerk: Bevrijdin
  • 2020 IJlst: Hoogwerker bij de Mauri
  • 2020 IJlst Klokken Mauritius luiden
  • 2020 IJlst: De Mauritius in de pers
  • 2020 Skarl Klokkenstoel: Restaurati
  • 2020 Iens en Easterwierrum: Kerktor
  • 2020 Workum: Klokken Toren Gertrudi
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Projec
  • 2020 Bolsward Broerekerk: Bevrijdi
  • 2020 Skarl Start restauratie klokk
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Geart
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Klok
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Na 33
  • 2020 Workum Toren Gertrudis: Omrop
  • 2020 Gauw Kerktoren - Dakgoot tege
  • 2020 Bolsward - Buitgemaakte Balke
  • 2020 Hindeloopen - Excursie Vrijw
  • 2020 Ypecolsga - Klokkenstoel onde
  • 2020 Skarl - Restauratie klokkenst
  • 2020 Workum - Klok Geartrui uit ha
  • 2020 Witmarsum - Beschuit met Roze
  • 2020 Klokkenstoel Skarl - Geduldig
  • 2020 Workum moet nog even op Geart
  • 2020 Reid de Jong - bewoner van It
  • 2021 Bolsward - Kleurrijk glas-in-
  • 2021 Bolsward - Informatiepanelen B
  • 2021 Bijzonder gezelschap voor de
  • 2021 Nationale Molendag op 8 en 9
  • 2021 Pingjum - Twee nieuwe ladders
  • 2021 IJlst - Drylster Kypmantsje e
  • 2021 Ypecolsga - Afronding restaur
  • 2021 Skarl - Afronding restauratie
  • 2021 Workum - Kunst- en vliegwerk
  • 2021 Smallebrugge - Verfbeurt voor
  • 2021 Bolsward – Kleurrijk koorra
  • 2021 Workum - Klok Geartrui veilig
  • 2021 Aanbieding Jubileummagazine 2
  • 2021 Workum - CdK Arno Brok laat k
  • 2021 Tussendoortjes Broerekerk Bol
  • 2021 Zonovergoten vrijwilligersexc
  • 2021 Afscheid van twee bestuursled
  • 2021 Witmarsum - Onderhoudsbeurt k
  • 2021 Roel Sluiter nieuwe voorzitte
  • 2022 Parrega - Klok uit toren getak
  • 2022 Toren Parrega - Kapotte pannen
  • 2022 Vrijwilliger Gosse de Jong ge
  • 2022 Hindeloopen – Werkzaamheden
  • 2022 Broerekerk Bolsward - Project
  • 2022 Klok toren Parrega tijdelijk
  • 2022 Ferwoude - Onderhoudsbeurt vo
  • 2022 Pingjum - Toren Victoriustsjer
  • 2022 Witmarsum - Molen De Ondernemi
  • 2022 Bolsward - Evensong in de Bro
  • 2022 Werkbezoek wethouder Cultuur
  • 2022 Koudum - Schilderwerk Toren n
  • 2022 Toren Parrega - Nieuwe kroon
  • 2022 Witmarsum - Klein onderhoud m
  • 2022 Toren Parrega - Restauratie e
  • 2022 Iens - Restauratie toren
  • 2022 Toren Parrega – Klok Johann
  • 2022 Toren Parrega – Klokken wee
  • 2022 Vrijwilligersexcursie Harlinge
  • 2023 Iens - Restauratie toren afger
  • 2023 IJlster Salvatorklok wordt ger
  • 2023 Nieuw logo voor Prins Bernhar
  • 2023 Molen Witmarsum - Het lekkers
  • 2023 Folsgare - Nieuwe vlaggenmast
  • 2023 Bedankje inwoners Folsgare
  • 2023 Gaast – Verfbeurt dakruiter
  • 2023 Nijland - Herstel leibedekking
  • 2023 Hartwerd – Schilderbeurt Ame
  • 2023 IJlst - Schilderwerk toren
  • 2023 Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed
  • 2023 IJlst – Restauratie Salvator
  • 2023 Bolsward en Mondriaan - Tentoo
  • 2023 IJlst – Salvatorklok terug i
  • 2023 Witmarsum - Schilderwerk De On
  • 2023 Indijk - Helmdakje klokkenstoe
  • 2023 IJlst – Salvatorklok officie
  • 2023 Vrijwilligersuitje door de Sne
  • 2023 IJlst - Afscheid van een bevlo
  • 2023 het Cultuurfonds - de nieuwe n
  • 2023 Workum Toren Gertrudis - Schad
  • 2024 Workum - Toren Gertrudis: Scha
  • 2024 Workum – Toren Gertrudis: Pr
  • 2024 Warns - Herstel klokkenstoel J
  • 2024 Bolsward Broerekerk – Herste
  • 2024 Begroting 2024
  • 2024 Januariwintertje in Witmarsum
  • 2024 Bolsward - Beeld Stille Strijd
  • 2024 - Wijzerplaat kerktoren Gauw w
  • 2024 Workum – Restauratie glas-in
  • 2024 Workum - Restauratie glas-in-l
  • 2024 Koolzaad en Klokkenstoelen
  • 2024 Jaarverslag 2023
  • 2024 Workum – Restauratie glas-in
  • 2024 Broerekerk Bolsward: gastvrije
  • 2024 Zomereditie Nieuwsbrief Cultur
  • 2024 Gauw - Torenhaan teruggezet, k
  • 2024 Tsjerkepaad Fryslân van 6 jul
  • Open Monumentendag - Weekend 14 en
  • 2020 Hindeloopen - Excursie Vrijwilligers en Bestuur


    Op 12 september, de dag die samenviel met de landelijke Open Monumentendag, hebben bestuur en vrijwilligers een rondwandeling gemaakt door de kleine maar fijne Elfstedenstad Hindeloopen. Tot het bezit van onze stichting behoort de Westertoren aldaar. Zie voor bijzonderheden over de toren de rubrieken Monumenten en Nieuws hierboven.
     
     Kaart Braun en Hogenberg - 2de helft 17de eeuw.Ingekleurde gravure, gemaakt door Suffridus Atonis en Sixtus Gravius. Na 1662 
    Atonis en Gravius waren in de tweede helft van de 17de eeuw werkzaam waren als landmeter in dienst van de Staten van Friesland. Samen met Broer Boelens en Martinus Frederici vervaardigden zij grietenijkaarten. Deze hebben de basis gevormd voor de beroemde Schotanus Atlas, Het was onder kunstenaars en geleerden trouwens gebruikelijk om voor- en achternaam te verlatijnsen. We hebben hier te maken met Sjoerd Ates en Sytse Gravius. De laatste had trouwens al een verlatiniseerde familienaam.

    Ontvangst in Hylper Wievendracht
    Op de parkeerplaats Mekúljes van deze bijzondere Elfstedenstad van ruim 800 inwoners, werd het gezelschap zeer hartelijk ontvangen door ons bestuurslid de heer Henk Smid, geboren en getogen Hylper en mevrouw Marijke Griek, ook geboren en getogen Hylper. Zij ging heel toepasselijk gekleed in Hylper Wievendracht.

    Verschillende Hylper drachten door Hylper Hendrik Lap. Aquarel ca. 1860.

    Twee vrouwen in Hylper dracht - met prikslee en schaatsen. Ca. 1860 -1870. 
    Heden! Zol jie zo klaaid nei Mokburren to piekje.
    Hoe nu! Zult gij zoo gekleed na Molkwerum sleden.
    Aquarel Hendrik Lap, ca. 1860.

    Mekúljus en Hylpers
    Na een voorstelrondje gaf Henk Smid op de Mekúljes  - uiteraard in het Hylpers – uitleg over de betekenis van deze wat raadselachtige naam.
    De naam Mekúljes houdt verband met een stuk land circa 800 meter verderop richting station. In dit land zat een afgraving die vermoedelijk ontstaan is door ophoging van de zeedijk. Een kuil dus. Wat op zijn Hylpers ‘kulle’ genoemd wordt. Dat zal verbasterd zijn tot: me(t) kulle.

    Over Hylpers gesproken: het is een bijzondere streektaal waarin oudere vormen van het Friese bewaard zijn gebleven, maar die haar kleur en inhoud mede dankt aan de internationale handelscontacten van de stad.
    Gravure door Abraham Allard en Jacob Folkema - ca. 1710. (Coll. Tresoar Leeuwarden).
    Opvallend is de opmerking hlaverwege de toren: Afgebliksemd 1701.
    Dat 'afbliksemen' gebeurde uitgerekend tijdens een kerkdienst.
    Een waarschuwing om terdege rekening mee te houden.

    Scheepvaart 
    Aangekomen bij de in historische stijl opgeknapte haven kwamen de scheepvaart en de koopmansgeschiedenis van Hindeloopen uitvoerig aan bod. De omvangrijke maritieme handel met Scandinavië, via de Sont en de Baltische Zee, heeft Hindeloopen in de 17de en 18de eeuw tot grote bloei gebracht én, zoals hierboven gezegd, de Hindelooper taal sterk beïnvloed. Ook de (hout)handel met St. Petersburg heeft hier ruimschoots aan bijgedragen.
    Fluitschepen op de Rede van Hindeloopen in de 18de eeuw. Coll. Scheepvaart Museum Hindeloopen. Detail olieverf op doek door Gerard Huttinga (1883-1963). 

    Fluitschepen, kapiteinshuizen en likhúzen
    De Hylper fluitschepen, forse driemasters met afgeronde boeg, waren indertijd een begrip – nu zijn ze geschiedenis. Ze voeren op Scandinavië, de Oostzeelanden en Rusland met onder andere wollen stoffen en jenever en kwamen terug volgeladen met hout voor o.a. Amsterdam, Zaandam en de Friese werven. Als ballast namen ze vaak de keitjes (balstenen) mee die vandaag de dag nog in de straatjes van Hindeloopen te zien zijn. Deze min of meer afgeronde keistenen zijn afkomstig uit de zogenaamde gletsjerketels, waarin ze door het eeuwenlang rondslijpen in uithollingen van het vaste gesteente hun afgeronde vorm kregen. Voor het kapiteinshuis op de foto hieronder liggen veelkleurige balsteentjes.
    De grote bloei van de handel is terug te lezen uit de voorname  17de- en 18de-eeuwse kapiteinshuizen die nog steeds als belangrijk cultureel erfgoed in Hylpen te pronk staan.
    Tijdens de rondwandeling ging Marijke Griek er uitvoerig op in.Bijzonder zijn ook de bijbehorende likhúzen- de kleine huizen (lik = klein) in de overtuin van de kapiteinshuizen. Als de kapitein in de zomermaanden op reis was, verbleef zijn vrouw met de kinderen in het likhús. Dat was – ondanks de naam - ruim genoeg om in te wonen. Bovendien hoefde het grote huis dan niet schoon gehouden te worden.

    Roosje Hindeloopen
    Natuurlijk is er ook een bezoek gebracht aan het familiebedrijf A. Roosje dat zich helemaal heeft toegelegd op de traditionele Hindelooper schilderkunst. De beschilderde Hylper meubels en andere gebruiksvoorwerpen zijn in binnen- en buitenland beroemd en gewild. Het bedrijf heet tegenwoordig Oud Hindelooper Kunst v/h A. Roosje Anno 1894. 
    Meer weten  over Roosje? Klik op: Arend Roosje.pdf

    Aanvullende informatie: op 18 december 2020 heeft Arend Roosje het predikaat Hofleverancier ontvangen. Klik op: Roosje Hindeloopen Hofleverancier.pdf om meer te lezen. 


    ©
     G. Bootsma - Hindeloopen

    Onderduikers en Wapens in de Doopsgezinde Kerk
    Tussen de bedrijven door vertelde Henk Smid het een en ander over de oorlogsjaren in Hindeloopen. In verband hiermee werd ook een bezoek gebracht aan de voormalig Doopsgezinde Kerk. Onder de achterste kerkbank is namelijk nog een originele onderduikersschuilplaats te zien. En aan de andere kant van het gangpad, óók onder de achterste bank, nog een ruimte waarin wapens verborgen zijn geweest.

    Voormalig Drenkelingen- of Vondelingenkerkhof
    Halverwege de wandeling, ter hoogte van de muziektent waar vroeger het Drenkelingenkerkhof was, gaf Marijke Griek uitvoerig uitleg over het Hylper vrouwenkostuum. Op de kaart van Hindeloopen aan het begin van deze bijdrage staat het kerkhof midden rechts aangeven met een groen rondje waarin de letter (E).

    Fontein
    Tot de moderne monumenten van Hindeloopen behoort de fontein die is gemaakt in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018. De fontein ‘FLORA EN FAUNA’ staat aan de Nieuweweg 1, achter het koor van de Grote Kerk.
    De Chinese kunstenares Shen Yuan (1959) liet zich voor het ontwerp van de fontein inspireren door het stadswapen van Hindeloopen. De fontein bestaat namelijk uit een groot gewei met – centraal -  een Levensboom die samen met Hert en Hinde het Wapen van Hindeloopen verbeeldt. In de boom zitten een paar exotische vogels die bij wijze van gesprek om de beurt water spuwen. De levensboom staat symbool voor levensenergie, maar ook voor wijsheid, aldus de kunstenares.

    Verdwenen Synagoge en Wichelroedelopen
    Aan het eind van onze wandeling kwamen we op de plaats waar vroeger de synagoge van Hindeloopen heeft gestaan. Na uitleg over het wel en wee van het gebouw en de vroegere Joodse gemeente, gaf Henk Smid nog een kleine demonstratie ‘wichelroedelopen’ waarvan de uitkomst (gelukkig) was dat de funderingen van de synagoge nog in de grond aanwezig zijn!

    Afbeelding afkomstig uit: Pierre le Brun, Histoire critique des
    pratiques superstitieuses. Uitgever: Jean-Frederic Bernard, 1733–1736. 
    De maker van de gravure is niet bekend.

    Hapje en drankje.
    De rondwandeling werd - traditioneel - besloten met een hapje en drankje - en wel bij de Drie Harinkjes.

    En tot slot: het bijzondere van deze middag was dat er door onze begeleiders Marijke Griek en Henk Smid alleen maar in het Hylpers gesproken werd – een taal die beslist behouden moet worden!

    RONDWANDELING DOOR FRIESLANDS ELFDE STEDE
    Hieronder het omslag van het boekje over Hindeloopen dat in 1943 is verschenen in de succesvolle Heemschutserie. De houtsnede (ca. 1943) met een gezicht op de sluis en het sluiswachtershuis is van de hand van Dick Osinga (1913-1997).
    De foto's van de rondwandeling zijn gemaakt door Loes van Heijningen.

    Bericht geplaatst op 28 september 2020; bijgewerkt 12 december 2020.

     

     





























    << Terug




    2017 Stichting tot behoud van monumenten in de gemeente Súdwest-Fryslân - Makke troch Roelof Fopma.nl